Boek recensie ‘Het onderscheidend vermogen’

Stephen Coveys ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’. Wie kent ze niet? ‘Het onderscheidend vermogen’ van Shawn Moon, Susan Dathe-Douglass en Jan Kuipers is geschreven met de zeven eigenschappen van effectief leiderschap als basis. De eigenschappen samen noemen de auteurs ‘ons besturingssysteem’. En dat besturingssysteem kent een aantal principes, die tijdloos en universeel zijn. Als je deze principes toepast is je succes als leider gegarandeerd zo schrijven de auteurs. Is het echt zo gemakkelijk?

Shawn Moon, Sue Dathe-Douglass en Jan Kuipers zijn allen werkzaam bij FranklinCovey. Dit is een wereldwijde training- en consultancy organisatie met als doel het versterken van de performance van organisaties die een gedragsverandering vragen. Dat doen zij door het aanbieden van training, coaching, het doen van onderzoek en het geven van advies. Jan Kuipers is de oprichter en directeur van FranklinCovey Benelux.

Mensen maken je organisatie en het zijn de mensen die het verschil maken. Je medewerkers als belangrijkste concurrentiemiddel in een snel veranderende wereld. Managers/leidinggevenden beseffen steeds vaker dat je daarom zuinig moet zijn op je medewerkers: dat je hen aandacht en ruimte om te groeien moet geven. De medewerker op zijn/haar beurt verwacht ook iets van de manager namelijk geen carrière maar een missie: ‘Wat kan ik bijdragen?’ De medewerkers willen ruimte om te groeien en willen het liefst zelf leider zijn.

Shawn Moon, Sue Dathe-Douglass en Jan Kuipers beschrijven in ‘Het onderscheidend vermogen’ hoe je ervoor kunt zorgen dat in jouw organisatie eenieder zich leider voelt op zijn/haar gebied, ongeacht zijn/haar functie in de organisatie. Zij beschrijven een nieuw paradigma, een nieuwe cultuur waarin iedereen een leider is.

De basis van het boek wordt gevormd door de zeven eigenschappen van Stephen Covey; wees proactief, houd je (eind)doel voor ogen, stel prioriteiten, denk in win-win termen, wees empathisch en toon begrip, creëer synergie en verbeter continue je capaciteiten. Deze eigenschappen vormen samen het besturingsmodel. Dit besturingssysteem is gebaseerd op enkele fundamentele principes die tijdloos en universeel zijn zoals proactief, integer, betrouwbaar, empathisch en waardering voor diversiteit. Je ziet dat deze principes een overlap vertonen met de zeven genoemde eigenschappen.

In een achttal hoofdstukken laten de drie auteurs ons zien hoe we de zeven eigenschappen van effectief leiderschap kunnen installeren in ons persoonlijk besturingssysteem. Zij gebruiken de termen eigenschappen en principes door elkaar, wat helaas voor verwarring zorgt omdat enerzijds er sprake is van zeven eigenschappen en vijf principes en wat verderop in het boek de zeven eigenschappen gekoppeld worden aan zeven principes. Ieder principe wordt hierbij gekoppeld aan een belofte en bij elke belofte staan de do’s and don’ts opgesomd. Daarnaast stellen de auteurs per belofte een of meerdere vragen waar je meteen mee aan de slag kunt.

Ik noem als voorbeeld het principe proactiviteit. Als belofte staat er ‘Maak er een gewoonte van initiatief te nemen. Gebruik proactieve taal. Zeg niet meer: Dat kan ik niet, daar hebben we de middelen niet voor. Dat laten ze ons niet doen. Daar ben ik niet verantwoordelijk voor. Zeg in plaats daarvan: Dat lukt mij. Daar kan ik de middelen voor vinden. We hebben nog niet met de juiste mensen gesproken. Ik ben verantwoordelijk voor mijn leven en mijn werk, en niemand anders. En als vraag: In welke situatie kan ik vandaag proactiever zijn’.

De auteurs illustreren elk principe met voorbeelden uit de praktijk: helaas betreft het alleen Amerikaanse voorbeelden en louter successtories. Ik mis de Nederlandse voorbeelden van succes- en faalverhalen. Het taalgebruik is erg vanuit de Amerikaanse vertaling weergegeven en mist m.i. het enthousiasme en de dynamiek van de moderne managementtaal om direct en met energie aan de slag te gaan. Als je in staat bent daar doorheen te lezen dan biedt ‘Het onderscheidend vermogen’ wel een praktische handleiding om je persoonlijke besturingssysteem te installeren.